Een brief te ver
Dyslectische studenten die problemen in de studie ondervinden als gevolg van hun dyslexie kunnen op de Hogeschool Rotterdam terecht bij de Helpdesk Dyslexie. Soms komt een student alleen voor een informatief gesprek over regelingen en voorzieningen, een ander zoekt naar effectievere studiestrategieën, in weer andere gevallen zijn er knelpunten binnen de opleiding zelf waar een oplossing voor moet worden gezocht.
Vooral in dat laatste geval kan er weerstand ontstaan bij docenten en de Examencommissie, waardoor er geen ruimte is om na te denken over oplosbare knelpunten. Oorzaken van die weerstand:
1. Men is zich niet bewust van de barrières waar dyslectische studenten tegenop lopen;
2. Het treffen van voorzieningen wordt snel beschouwd als niveauverlaging
Het resultaat is dan dat docenten de neiging hebben:
– het probleem bij de student te leggen (‘het is jouw probleem’) of
– bij de organisatie (‘we hebben hier geen mogelijkheden voor’).
Het volgende voorbeeld laat zien hoe dit in zijn werk gaat.
Het is het verhaal van Tom, die een economische studie doet. Tom komt uit een ondernemersfamilie. Evenals zijn vader, die directeur is van een middelgroot bedrijf, heeft Tom dyslexie. Naast zijn studie werkt Tom in het bedrijf van zijn vader.
Aan het eind van zijn propedeusejaar heeft Tom al zijn punten gehaald, al hebben de theorievakken hem veel tijd (leeswerk) gekost. Voor de toetsen had hij de extra tijd hard nodig.
Toch dreigt hij nu te stranden op het kernvak taalbeheersing. Dit tentamen bestaat uit het schrijven van een zakelijke brief; zo op het oog geen onredelijke eis voor een vakgebied waarin offertes en contracten een belangrijke rol spelen.
Na het tweede hertentamen geeft Tom de hoop op, dat hij het ooit zal halen. Hij bespreekt zijn werk met de docente taalbeheersing die aangeeft, dat hij de briefconventies goed hanteert, maar dat hij door zijn problemen met spelling en zinsbouw nooit een voldoende zal halen.
De docente taalbeheersing weet geen weg uit dit dilemma: ze ziet, dat Tom de capaciteiten heeft om een prima ondernemer te worden, maar hoe moet het als hij geen foutloze zakelijke brief kan schrijven?
Ze legt dit dilemma voor aan het Hoofd Studentzaken van de opleiding die Tom doorverwijst naar de Helpdesk Dyslexie.
Nu zijn problemen met spelling en grammatica kenmerkend voor dyslexie. Tom heeft vroeger al veel remedial teaching gehad, maar veel geholpen heeft dit niet. In het Rapport van de Gezondheidsraad over dyslexie (1995) wordt niet voor niets gesteld, dat mensen met dyslexie ‘didactisch resistent’ zijn op dit gebied!
We moeten dus een andere weg bewandelen. De eis tot het schrijven van een correcte zakelijke brief is afkomstig uit het beroepenveld. We vragen in onze omgeving hoe het schrijven van zakelijke post toegaat in het bedrijfsleven.
Het blijkt, dat ondernemers zo min mogelijk tijd stoppen in hun administratie. Beginnende ondernemers hebben een aantal standaardbrieven en offertes in de computer, die ze naar believen aanpassen. Ditzelfde geldt voor hun correspondentie met het buitenland. Wanneer het bedrijfje een beetje gaat lopen, wordt eerst iemand ingehuurd voor een dag in de week; loopt het bedrijf goed, dan wordt al snel een secretaresse aangenomen. De ondernemers besteden hun tijd liever aan het bedrijf zelf, aan netwerken en mondelinge onderhandelingen.
Op grond van de praktijk in het vakgebied kan de exameneis dus worden bijgesteld: het gaat er niet om een correcte zakelijke brief te kunnen schrijven, maar om een correcte zakelijke brief te kunnen produceren.
De opleiding ziet de redelijkheid van deze redenering in. Tom mag zijn brief schrijven op een computer met spellingcorrector en haalt zijn laatste punt voor zijn propedeuse!
Deze aanpak heeft een uitstralende werking. Het Hoofd Studentzaken overweegt een aantal studenten met een vergelijkbaar studieresultatenprofiel op dyslexie te laten testen.
Op zijn verzoek worden tijdens een tentamenweek mentoren en docenten van de opleiding geïnformeerd over dyslexie, de wettelijke regelingen en de mogelijke voorzieningen. Al tijdens deze korte scholing beginnen docenten steeds meer mogelijkheden te zien om les- en tentamenstof op andere manieren aan te bieden!!
Zo kan het ook!
Prima Praktijken, 17 juni 2003
Naschrift 2020
Tom kreeg na zijn afstuderen een goede functie in het bedrijf van zijn vader. Daarnaast rondde hij een studie economie op de Erasmus Universiteit af. Het was toch jammer geweest, als hij in jaar 1 van het HBO was gestrand op de juiste spelling van een brief!
